Międzynarodowy Festiwal Filmów Dokumentalnych „Okiem Młodych”

Z daleka od wielkich ośrodków miejskich odbywała się przez 11 lat impreza zakładająca prezentację najciekawszych filmów dokumentalnych autorstwa młodych twórców. Zainicjowany w 2008 r. przez Bożenę Kuźmę ze Świdnickiego Ośrodka Kultury festiwal przeszedł bardzo długą drogę, zarówno jeśli chodzi o skalę, jak i o stronę organizacyjną oraz o dobór tytułów do programu.

W pierwszej edycji wzięło udział raptem… 5 filmów, a całość trwała 2 dni. W późniejszych latach na Festiwal Filmów Dokumentalnych „Okiem Młodych” nadsyłanych było ok. 120 filmów rocznie, odbywały się: Konkurs Główny (dla filmów do 30 minut autorstwa twórców do 30 lat) i Konkurs Młodzieżowy (dla filmów do 30 minut autorstwa amatorów do 21 lat), imprezie towarzyszyło kilkanaście innych projekcji, spotkań i wydarzeń towarzyszących. Byliśmy gośćmi jednego z najważniejszych festiwali filmu dokumentalnego w Rosji – „Flahertiana” (2014), a świdnicka impreza doczekała się również nominacji do nagrody Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej w kategorii Krajowe Wydarzenie Filmowe (2016).

Festiwal sprowadził do Świdnicy dziesiątki znakomitych gości, na czele z nominowanym do Oscara Bartkiem Konopką, najważniejszymi polskimi reżyserami dokumentu Jackiem Bławutem, Pawłem Łozińskim, Maciejem Drygasem czy Piotrem Stasikiem, a także takimi postaciami jak: Roman Gutek i Tadeusz Sobolewski. Do tego prezentacje najlepszych filmów dokumentalnych ostatnich lat, m.in. „Nie zapomnij mnie” Davida Sievekinga, „Scena zbrodni” Joshui Oppenheimera, „Sól ziemi” Wima Wendersa i Juliano Ribeiro Salgado czy „Nawet nie wiesz, jak bardzo Cię kocham” Pawła Łozińskiego.

Jednak przed „Okiem Młodych” wyrosła ściana nie do sforsowania. Dwa święta kina artystycznego w Świdnicy w ciągu 12 miesięcy? W 2019 roku połączyliśmy festiwal dokumentu ze SPEKTRUM. Konkursy krótkometrażowe oraz sekcja „Oko na Dokument” znakomicie kontynuują tradycję imprezy.

 

11-12 kwietnia 2008 r. (pierwsza edycja)

Początki festiwalu sięgają wiosny roku 2008, kiedy to – jeszcze pod nazwą „Festiwal Okiem Młodych – Zapukać do człowieka” – odbyła się inauguracyjna edycja imprezy. Jury w składzie: Cezary Ciszewski, Mariusz Połczyński, Marek Banaszyk, Ada Jaworska, Jacek Wiśnicki przyznało główną nagrodę w wysokości 1200 zł filmowi „Pod innym niebem”, autorstwa Marka Sojki i Macieja Kochajewskiego. Nagrodę publiczności zdobył „Pan Chlebek” w reżyserii Przemysława Filipowicza.

Imprezę zorganizowały wspólnie: Świdnicki Ośrodek Kultury oraz Stowarzyszenie WroFilm.

13-14 czerwca 2009 r. (druga edycja)

Druga odsłona imprezy przyniosła parę zmian, począwszy od terminu – 13-14 czerwca 2009 r., aż po nazwę, która brzmiała teraz: Festiwal Filmów Dokumentalnych Tworzonych przez Młodzież „Okiem Młodych”. Przetasowaniu uległ również skład organizatorów – Świdnickiemu Ośrodkowi Kultury partnerowała Fundacja Inicjatyw Kulturalnych Plaster.

Jury w składzie: Bartosz Konopka, Jacek Wiśnicki, Bożena Kuźma uznało za najlepszy film „Jutro…”, reż. Bartosz Kruhlik. Wyróżnienia powędrowały do filmów „Boisko” Dominik Krawczyk i „7109 km”, reż. Marcin Filipowicz.

26-27 listopada 2010 r. (trzecia edycja)

Festiwalu Filmów Dokumentalnych Tworzonych przez Młodzież „Okiem Młodych” w 2010 r. wygrał ponownie Bartosz Kruhlik, tym razem otrzymał nagrodę za dokument „Wycieczka”. Jury w składzie: Janusz Mrozowski (przewodniczący), Maria Zięba, Bożena Kuźma, Jacek Wiśnicki nagrodziło ten film za subtelność i bezpretensjonalność w ukazaniu relacji i różnic międzypokoleniowych. Wyróżnienie jurorów powędrowało do Beniamina Kostasa za film „Na swoim”.

Imprezę zorganizowały Świdnicki Ośrodek Kultury, Fundacja Inicjatyw Kulturalnych Plaster oraz Stowarzyszenie SPRING’04. Całość po raz trzeci odbyła się w Sali Teatralnej ŚOK-u. Oprócz projekcji konkursowych odbyły się także pokazy specjalne „Na północ od Kalabrii” Marcina Sautera oraz „Bad Girls. Cela 77” Janusza Mrozowskiego.

14-16 października 2011 r. (czwarta edycja)

Jury IV Festiwalu Filmów Dokumentalnych „Okiem Młodych” w Świdnicy w składzie: Jacek Bławut, Mikołaj Jazdon i Tomasz Wolski nagrodziło film „Rozmowa”, reż. Piotr Sułkowski, przyznając Nagrodę Specjalną Jury filmowi „Luiza Hert”, reż. Agnieszka Woszczyńska, a wyróżnienie filmowi „Nie patrzę”, reż. Alicja Stasiak. Do laureata nagrody głównej trafiło 5000 zł.

Imprezę zorganizowały wspólnie: Świdnicki Ośrodek Kultury, Fundacja Visionica oraz Stowarzyszenie SPRING’04. Dyrektorem Artystycznym Festiwalu został Lech Moliński. Festiwal odbywał się w Sali Teatralnej Świdnickiego Ośrodka Kultury oraz w Kinie Gdynia, działającym w Świdnicy od lat 20. XX wieku. „Okiem Młodych” odwiedziło blisko 800 osób.

20-23 września 2012 r. (piąta edycja)

Jury w składzie: Paweł Łoziński, Agnieszka Janowska, Jolanta Janowiec-Lewandowska przyznało Grand Prix Festiwalu filmowi „Gwizdek” w reżyserii Grzegorza Zaricznego, Nagrodę Specjalną Jury otrzymała Aniela Gabryel za film „Kamyczkowi rycerze”. Wyróżnienia dostały: „Wojny domowe” Aleksandry Popińskiej oraz „Dzisiaj w Warszawie, jutro gdzieś w świecie” Grzegorza Brzozowskiego. Faworytem publiczności okazała się „Sonda o kobietach” Mateusza Głowackiego.

Festiwalowi towarzyszył przegląd twórczości Pawła Łozińskiego. Całość zorganizowały wspólnie Świdnicki Ośrodek Kultury i Wrocławska Fundacja Filmowa. Ten duet odpowiadał za festiwal do samego końca.

19-22 września 2013 r. (szósta edycja)

Jury w składzie: Tadeusz Sobolewski, Jędrzej Morawiecki, Paweł Wysoczański przyznał Grand Prix filmowi „Osiemnastka” Marty Prus, Nagrodę Specjalną Jury drugi rok z rzędu zdobyła Aniela Gabryel, tym razem za film „Lecieć – nie lecieć”. Ponadto jury postanowiło przyznać aż cztery wyróżnienia – dla: Tomasza Jeziorskiego za film „Obóz”, Izabeli Kiszczak za film „2 x 2”, Aleksandry Maciejczyk za film „Nils”, Bartka Tryzny za film „Pocztówka”.

Filmem otwarcia było „Nie zapomnij mnie” Davida Sievekinga, a frekwencja na imprezie po raz pierwszy przekroczyła 1000 osób. Swoją nagrodę zaczęli też przyznawać osadzeni na oddziale więziennym Aresztu Śledczego w Świdnicy, którzy nagrodzili film „Edward” Emilii Śniegoskiej.

Dyrektorem Festiwalu został Paweł Kosuń, stanowisko dyrektora artystycznego nie uległo zmianie.

10-14 września 2014 r. (siódma edycja)

Jury w składzie: Adriana Prodeus, Roman Gutek, Maciej Drygas przyznało Grand Prix Festiwalu w wysokości 3000 zł filmowi „Punkt wyjścia” Jagody Szelc. Specjalne wyróżnienie dla Filmu o Szczególnych Walorach Przyrodniczych (przyznaną z okazji 90-lecia Lasów Państwowych) w kwocie 3000 zł powędrowało do filmu „Okienko dobrej pogody” Tomasza Jeziorskiego. Nagrodę Specjalną Jury otrzymała Małgorzata Goliszewska za film „I’ll Call You When I Get There”. Zainaugurowany został też Międzynarodowy Konkurs Szkół Filmowych, w którym swoje filmy zaprezentowały szkoły filmowe z Czech, Polski, Słowacji i Węgier, a laureatem został Maciej Buchwald za filmem „Horoskopy miłości”.

Na pokazach pozakonkursowych wyemitowane zostały m.in. „Scena zbrodni” J. Oppenheimera, „Deep Love” Jana P. Matuszyńskiego, „Uciekinier z Nowego Jorku”, Michaela Oberta oraz „Nowojorska ulica w obiektywie” Cheryl Dunn.

21-27 września 2015 r. (ósma edycja)

Jury Konkursu Głównego obradowało w składzie: Artur Liebhart, Maciej Gil, Iwona Łyko. Jury Międzynarodowego Konkursu Szkół Filmowych tworzyli: Adam Hanuljak (Słowacja), Radovan Sibrt (Czechy), Jagoda Szelc (Polska). Dodatkowo, przedstawiciele świdnickich liceów stworzyli Jury Młodzieżowe. Oto komplet laureatów:

  1. „Trampkarze”, reż. Marcin Filipowicz – Nagroda „Kinematografek”, przyznana przez osadzonych z oddziału więziennego Aresztu Śledczego w Świdnicy
  2. „Drugie piętro”, reż. Hajni Kis – Nagroda Publiczności
  3. „Fabio’s Videos”, reż. Kamil Krukowski – Nagroda Specjalna Jury
  4. „Obiekt”, reż. Paulina Skibińska – Nagroda Specjalna dla Filmu o Szczególnych Wartościach Przyrodniczych
  5. „Wielkie emocje Igora”, reż. Igor Strejcovsky – Nagroda Międzynarodowego Konkursu Szkół Filmowych
  6. „Dokument”, reż. Marcin Podolec – Grand Prix „Złote Oko” (5000 zł) i Nagroda Jury Młodzieżowego

W programie znalazł się przegląd nowych czeskich filmów dokumentalnych, m.in. „Gottland”, „Pod słońcem ciemność” Martina Marećka, a także „Strumień miłości” Agnes Sos oraz „Jurek” Pawła Wysoczańskiego. Średnia liczba widzów na poszczególnym seansie wyniosła 200 widzów.

12-18 września 2016 r. (dziewiąta edycja)

Jury w składzie: Piotr Stasik, Kaja Klimek, Marcin Podolec przyznało Grand Prix „Złote Oko” filmowi „Nauka” Emi Buchwald, a Nagroda Specjalna dla Filmu o Szczególnych Walorach Przyrodniczych powędrowała do dokumentu „Daniel” Anastazji Dąbrowskiej, z kolei wyróżnienie otrzymał film „Pół roku Franka W.” , reż. Katarzyna Warzecha. Publiczność wybrała film „Więzi” Zofia Kowalewska – Nagroda Publiczności.

Po raz pierwszy odbył się Konkurs Młodzieżowy dla amatorów do 21 lat, a Jury w składzie: Rafał Skalski, Anna Desponds, Małgorzata Kozubek wybrało film, „Nasz dom”,reż. Kinga Pudełek, Wiktor Goncerz, Adrian Krzemiński, jednocześnie przyznając wyróżnienie dla filmu „Wykluczeni” Krzysztofa Świderskiego.

Dużym wydarzeniem była dyskusja o filmoterapii po filmie „Nawet nie wiesz, jak bardzo Cię kocham” Pawła Łozińskiego oraz przedpremierowy pokaz dokumentu „Mnich z morza” i spotkanie z reżyserem Rafałem Skalskim. W związku z hasłem imprezy „Przyszłość jest dziś” zaprezentowany został Przegląd Filmu i Sztuki w Wirtualnej Rzeczywistości „Czasoprzestrzenie VR”, przygotowany przez Jacka Nagłowskiego. Zlokalizowane na Dworcu Świdnica Miasto wydarzenie spotkało się z wielkim oddźwiękiem i pozwoliła podnieść frekwencję podczas wydarzenia do blisko 3000 widzów.

7-11 czerwca 2017 r. (dziesiąta edycja)

Kapituła w składzie: Dorota Wardęszkiewicz, Karolina Bielawska oraz Katarzyna Mąka-Malatyńska, postanowiła przyznać Grand Prix „Złote Oko” filmowi „Proch” w reżyserii Jakuba Radeja – za to, że dzięki precyzji formalnej i zdystansowanej narracji stworzył niepokojący, mroczny obraz procesu technologizacji śmierci. „Proch” opowiada o tym, co dzieje się z ciałem i dobytkiem osoby samotnej po śmierci, szukając sensu istnienia, znaczenia jednostki oraz wartości dóbr materialnych. Laureat otrzymał nagrodę pieniężną w wysokości 5000zł, statuetkę „Złotego Oka” zaprojektowaną przez Magdalenę i Andrzeja Kucharskich.

Nagrodę Specjalną Jury otrzymał Stanisław Cuske za film „Wyścig” za wyrazistą narrację wykorzystującą w pełni wszystkie elementy sztuki filmowej, tworzącą oryginalny i artystyczny obraz bohaterów i ich świata. Kapituła wyróżniła również dwa tytuły: „Prezent” Sylwii Rosak oraz „Olbrzyma” Marcina Podolca. Nagroda dla Najlepszego Filmu o Wartościach Przyrodniczych w wysokości 1500zł przypadła Karolowi Starnawskiemu za „Przedziały”.

Zdobywcę Nagrody Młodzieżowej Rady Miasta Świdnica (500zł) wybrało Jury w składzie: Kacper Kurzydło, Natalia Szymańska, Adam Mazurek, Mateusz Gaździński oraz Małgorzata Cichowicz. Został nim Aitor Gametxo z filmem „Symfonia ciszy” za to, że w artystyczny sposób pomaga zrozumieć życie codzienne osób głuchoniemych i oddziałuje na emocje widza, jednak bez zbędnego dramatyzmu.

Serca świdnickiej widowni podbił film „Pani Rena od aniołów” Aleksandry Folczak, który otrzymał Nagrodę Publiczności. Tytuł zwyciężył także w Konkursie Młodzieżowym, o czym zadecydowało Jury w składzie: Emi Buchwald, Katarzyna Boratyn oraz Jan Pelczar. Zwycięzca otrzymał statuetkę „Młodego Oka“, nagrodę w wysokości 500zł oraz voucher na kurs nauki kitesurfingu w szkole nakajta.pl.

Kolejny raz swoją nagrodę przyznali osadzeni w świdnickim Areszcie Śledczym. Pierwsza nagroda, „Kinematografek”, powędrowała do Moniki Skrzypczak i filmu „Taki trochę chory”. Druga nagroda przypadła „Symfonii ciszy” Aitora Gametxo, a trzecie miejsce zdobyło „Na szczęście” Piotra Januszkiewicza.

10. Międzynarodowy Festiwal Filmów Dokumentalnych „Okiem Młodych” odbył się w Świdnicy między 7 a 11 czerwca pod hasłem „Opowiadanie dokumentalne”.

18-22 kwietnia 2018 r. (jedenasta edycja)

Jury Konkursu Głównego w składzie: Anna Gawlita, Anna Zamecka, Mariusz Szczygieł, Petr Vlček i Hans Rombach postanowiło przyznać Grand Prix Małgorzacie Goździk za film „Tort” – za to, jak „młode oko” zobaczyło starość, za tort jako metaforę życiowego celu, za pokazanie celebracji dnia codziennego. Nagroda Specjalna Jury za odwagę w dopuszczeniu do swojej intymności, za ważny współczesny temat, za otwartość w pokazywaniu własnej niedojrzałości, za konsekwentne dokumentowanie procesu przemiany trafiła do Macieja Millera, reżysera obrazu „Między nami”. Kapituła zdecydowała również o przyznaniu Wyróżnienia dla Karen Vasquez Guadarramy za film „Kwiat tysiąca barw” za świetną pracę kamery i empatię wobec bohaterki.

Nagroda dla filmu o szczególnych wartościach przyrodniczych przypadła Bognie Kowalczyk za „Klimat i Wanilię”, a Nagroda Kolei Dolnośląskich – Zuzannie Grajcewicz za „Wycinkę”.

Swojego faworyta wybrało również jury młodzieżowe w składzie: Natalia Szymańska, Małgorzata Cichowicz, Urszula Szuter, Szymon Sokołowski i Igor Grodowski – Nagrodę Młodzieżowej Rady Miasta Świdnica przyznali Karen Vazquez Guadarramie za „Kwiat tysiąca barw”. Faworytem publiczności również okazał się film „Kwiat tysiąca barw”.

Jury Konkursu Młodzieżowego w składzie: Natalia Nikolska, Karol Piekarczyk oraz Jakub Radej postanowiło nagrodzić „Lubi, nie lubi” Julii Polkowskiej, za to, że przy pomocy prostych środków filmowych, w szczery i zaskakujący sposób przypomina nam, że nasze nastawienie definiuje to, jak odbieramy świat.

Kolejny raz swoją nagrodę przyznało jury więzienne z Aresztu Śledczego. „Kinematografek” trafił do Macieja Millera za „Między nami”, drugie miejsce zajęła Katarzyna Ewa Żak, reżyserka filmu „Świat Marysi”, a na trzecim znalazł się Konrad Puchalski z „Drogą do Mekki”.

11. Międzynarodowy Festiwal Filmów Dokumentalnych „Okiem Młodych” odbył się w Świdnicy między 18 a 22 kwietnia pod hasłem „Inni”. 

WROCŁAWSKA FUNDACJA FILMOWA

ul. Tadeusza Kościuszki 35A / I piętro
50-011 Wrocław
tel. 531 291 806
wrocff@wrocff.com.pl